14 mei 2020
Woonzorglocatie Nieuw Rijsenburgh, onderdeel van CuraMare, had van half maart tot eind april te maken met een uitbraak van het coronavirus. Deze uitbraak is geanalyseerd in samenwerking met de afdeling Viroscience van het Erasmus MC, het Maasstad ziekenhuis en de GGD Rotterdam-Rijnmond. We kunnen daaruit concluderen dat het coronavirus vóór de landelijke maatregelen al op Goeree-Overflakkee aanwezig was waardoor de uitbraak kon ontstaan. De maatregelen die CuraMare vroegtijdig heeft ingezet waren effectief waardoor de uitbraak geremd werd.
Binnen locatie Nieuw Rijsenburgh wonen 300 kwetsbare ouderen. Zij ontvangen geïndiceerde zorg vanwege dementie of lichamelijke problemen. In totaal zijn er op deze locatie 72 bewoners positief getest op Covid-19 en zijn 22, al kwetsbare, bewoners overleden aan de gevolgen van het coronavirus. De uitbraak heeft de bewoners, mantelzorgers en medewerkers van Nieuw Rijsenburgh, en ook de gemeenschap op het eiland Goeree-Overflakkee, bijzonder geraakt. Nader onderzoek geeft inzicht in het ontstaan van de uitbraak, het effect van de maatregelen en het biedt nieuwe kennis om het coronavirus effectief te bestrijden binnen verpleeghuizen.
Het onderzoek
Het onderzoek is uitgevoerd in een samenwerkingsverband van CuraMare, afdeling Viroscience van het Erasmus MC, het Maasstad ziekenhuis en de GGD Rotterdam-Rijnmond. Het onderzoek is tijdens de uitbraak opgestart. Hierbij is epidemiologisch onderzoek, met vragenlijsten en een beschrijving van de uitbraak, gecombineerd met genetisch onderzoek van het virus.
Het coronavirus op Goeree-Overflakkee
Uit het onderzoek blijkt dat, voordat alle maatregelen voor verpleeghuizen landelijk van kracht gingen, er al verschillende varianten van het coronavirus op Goeree-Overflakkee aanwezig waren. De virusinfectie kan zo mild verlopen dat personen dat niet of laat in de gaten hebben. Dat gold zeker in de beginperiode, in maart, toen we deze virusinfectie nog nauwelijks kenden. Het coronavirus was al aanwezig maar bleef vaak onopgemerkt.
Verspreiding
Een aantal verschillende varianten van het coronavirus die op Goeree-Overflakkee circuleerden, zijn ook aangetroffen onder bewoners en personeel van Nieuw Rijsenburgh. Dat betekent dat het virus op verschillende momenten en via verschillende mensen het verpleegtehuis binnen is gekomen. Het is het meest waarschijnlijk dat dit gebeurde door sociale interacties tussen bewoners van het verpleeghuis en personen van daarbuiten. De kerkdienst van 8 maart zou één van die sociale interacties geweest kunnen zijn, maar zeker is dat niet te zeggen gezien de verschillende virusvarianten die zijn aangetroffen bij mensen die de kerkdienst bezocht hebben en ook bij mensen die de kerkdienst niet bezocht hebben.
Effect maatregelen
Er was vervolgens sprake van enkele kleine en een paar grotere clusters (groep mensen met vrijwel identieke virussen) van medewerkers en cliënten die tezamen de uitbraak opgebouwd hebben. Nadat de maatregelen binnen het Nieuw Rijsenburgh ingezet waren, doofde de uitbraak. Daarbij is belangrijk te weten dat het effect van maatregelen pas na meerdere dagen zichtbaar wordt, door de soms lange incubatietijd van deze infectie. De ingezette maatregelen om de uitbraak in Nieuw Rijsenburgh te beheersen zijn effectief geweest: actief testbeleid voor bewoners en personeel met (geringe) klachten, het isoleren in cohorten en het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen bij alle positieve en voor COVID-19-verdachte bewoners. Op het hoogtepunt van de crisis zijn 200 van de 300 bewoners in isolatie verpleegd.
Conclusie
De resultaten uit het onderzoek laten zien dat er meerdere virusintroducties moeten zijn geweest in de begindagen van de uitbraak, waarschijnlijk door de flinke circulatie van het coronavirus begin maart onder de bevolking. Preventieve maatregelen om te voorkomen dat het virus het verpleeghuis binnenkomt zijn dus zeer belangrijk. Ook ondersteunt de studie het effect en daarmee het belang van snel inzetten van preventieve beschermende maatregelen voor de kwetsbare bewoners zoals: stoppen van sociale activiteiten, zo min mogelijk verplaatsen van cliënten en personeel en direct testen en isoleren bij klachten.
Wij wensen alle getroffen bewoners, medewerkers, families en andere betrokkenen heel veel sterkte toe bij het verwerken van de gebeurtenissen. Daarbij willen wij op deze plek alle medewerkers van locatie Nieuw Rijsenburgh bedanken hen voor hun kracht en energie die heeft gezorgd dat deze uitbraak vroegtijdig tot stoppen is gebracht.